Шупашкарта пахча ҫимӗҫе, аш-какая, сӗте йӳнӗ хакпа туянма пулать. Тӗп хулара ял хуҫалӑх продукцийӗн ярмӑркки ӗҫлеме пуҫлӗ. Унта шӑматкунсерен ҫитме пулать.
Пӗрремӗш ярмӑрккӑ ыран, пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, иртӗ. Вӑл «Шупашкар» суту-илӳ комплексӗ ҫывӑхӗнче пулӗ. Унта Ҫӗрпӳ районӗнчи продукцие илсе килӗҫ. Сутӑҫсене суту-илӳ вырӑнӗсене тӳлевсӗрех парӗҫ.
Ярмӑрккӑна ҫӗрпӳсем пахча ҫимӗҫ, ҫӑкӑр, кӑлпасси таврашӗ, аш-какай илсе килӗҫ. «Шупашкар» умӗнчи лапама кайран республикӑри тӗрлӗ районтан сутма килӗҫ. Кашни шӑматкун унта пӗр район суту-илӳ тӑвӗ. Хальлӗхе Шупашкар, Ҫӗрпӳ, Етӗрне, Комсомольски, Муркаш районӗсем продукци сутма кӑмӑл тунӑ. Ярмӑрккӑ ака уйӑхӗччен ӗҫлӗ.
Виҫӗмкун Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне, Раҫҫей Журналистсен союзӗн пайташне, СССР Писательсен союзӗ пайташне Иван Вутлан ҫыравҫӑна юлашки ҫула ӑсатнӑ.
76-мӗш ҫулпа пыракан ҫыравҫӑ пурнӑҫран нарӑсӑн 20-мӗшӗнче уйрӑлнӑ.
Иван Тимофеев Пермь облаҫӗнчи Мӑн Уса ялӗнче 1940 ҫулхи юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Ачалӑхӗпе ҫамрӑклӑхӗ Чӑваш Республикинчи Ҫӗрпӳ районӗнчи Вӑрманкас Пайкилт ялӗнче иртнӗ. Шупашкарти Чӑваш патшалӑх педагогика институчӗн ют чӗлхесен факультетӗнче вӗреннӗ. 1962 ҫулта ӑна Совет Ҫарне илнӗ. Хӑйӗн интернациллӗ тивӗҫне ҫав вӑхӑтри чи хӗрӳ вырӑнсенче, Ҫывӑх Хӗвелтухӑҫӗнчи ҫӗршывсенче (Египтра, Йементе, Алжирта, Сиринче) пурнӑҫланӑ. Ӑна «Ҫарти хастарлӑхшӑн», «Ҫапӑҫури паттӑрлӑхшӑн» медальсемпе наградӑланӑ. 10 ҫул хӗсметре тӑнӑ хыҫҫӑн Шупашкара таврӑннӑ. Учительте, шкул директорӗнче, республика правительствинчи тӗрлӗ ӗҫре тӑрӑшнӑ. Чӑваш кӗнеке издательствине ертсе пынӑ.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» сӑвӑ вулакансен видеоконкурсне пӗрремӗш ӗҫ ҫитрӗ — Ҫӗрпӳ районӗнчи Опытный вӑтам шкултан. 1-мӗш класра вӗренекен Фёдорова Настя «Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» сӑвва вулать — ӑна Владимир Андреев ятарласа ҫак конкурс валли ҫырнӑ. Ачан ертӳҫи Александрова Светлана Валентиновна, видео ӳкерекенӗ — Павлов Виктор Юрьевич.
«Эпӗ пӗчӗкҫӗ чӑваш» конкурса Чӑваш чӗлхин инҫет вӗренӳ центрӗ тата Чӑваш халӑх сайчӗ йӗркеленӗ. Унта хутшӑнма шкул ҫулне ҫитмен тата пуҫламӑш классенче вӗренекен ачасене, вӗсен ашшӗ-амӑшӗсемпе педагогсене йыхравлаҫҫӗ. Видеоӑмӑрту ӗҫӗсене ака уйӑхӗн 15-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Конкурспа тӗплӗрех паллашма унӑн Положенинче пулать.
Эрех ҫынна ӑсран кӑларнине иртнӗ ӗмӗр пуҫламӑшӗнчех паллӑ классикӑмӑр асӑрханӑ. Чӑн та, ӑсран кӑларать. Ӑсран кӑна кӑларнипе те ҫырлахмасть — леш тӗнчене ӑсатать.
2015 ҫулта, акӑ, пирӗн пӗчӗк республикӑра эрехе пула наркӑмӑшланнӑ 1330 тӗслӗхе шута илнӗ. Ку вӑл — официаллӑ статистика тӑрӑх. Урӑхларах каласан, хыпса лартнӑ хыҫҫӑн асапланнӑ самантра шур халатлисенчен пулӑшу ыйтни цифри.
Эрехне хӗрарӑмӗ те, арҫынӗ те тиркемест те, анчах наркӑмӑшланакансен хушшинче 78 проценчӗ — арҫынсем.
Эрехпе наркӑмӑшланнӑ Патӑрьел, Пӑрачкав тата Йӗпреҫ районӗсенчи ҫынсенчен пурте леш тӗнчене ӑсаннӑ. Муркаш, Сӗнтӗрвӑрри, Канаш, Ҫӗмӗрле, Комсомольски, Тӑвай, Ҫӗрпӳ, Вӑрмар, Вӑрнар, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Элӗк районӗсенче тата Ҫӗмӗрле хулинче те вилекенсен йышӗ аванах: эрехпе наркӑмӑшланнисенчен ҫурри ытла куҫне хупнӑ.
Эрех ҫынна ӑсран кӑларнине иртнӗ ӗмӗр пуҫламӑшӗнчех паллӑ классикӑмӑр асӑрханӑ. Чӑн та, ӑсран кӑларать. Ӑсран кӑна кӑларнипе те ҫырлахмасть — леш тӗнчене ӑсатать.
2015 ҫулта, акӑ, пирӗн пӗчӗк республикӑра эрехе пула наркӑмӑшланнӑ 1330 тӗслӗхе шута илнӗ. Ку вӑл — официаллӑ статистика тӑрӑх. Урӑхларах каласан, хыпса лартнӑ хыҫҫӑн асапланнӑ самантра шур халатлисенчен пулӑшу ыйтни цифри.
Эрехне хӗрарӑмӗ те, арҫынӗ те тиркемест те, анчах наркӑмӑшланакансен хушшинче 78 проценчӗ — арҫынсем.
Эрехпе наркӑмӑшланнӑ Патӑрьел, Пӑрачкав тата Йӗпреҫ районӗсенчи ҫынсенчен пурте леш тӗнчене ӑсаннӑ. Муркаш, Сӗнтӗрвӑрри, Канаш, Ҫӗмӗрле, Комсомольски, Тӑвай, Ҫӗрпӳ, Вӑрмар, Вӑрнар, Красноармейски, Хӗрлӗ Чутай, Элӗк районӗсенче тата Ҫӗмӗрле хулинче те вилекенсен йышӗ аванах: эрехпе наркӑмӑшланнисенчен ҫурри ытла куҫне хупнӑ.
Чӑваш Енри пултаруллӑ хӗрача, Ҫӗрпӳ районӗнче ҫуралнӑскер, Пӗрремӗш каналпа ӳкернӗ «Голос. Дети» проекта хутшӑннӑ.
Мая Егорова жюри пайташӗсен умӗнче Ани Лоракӑн «Я вернусь» юррине шӑрантарнӑ. Мая 14-ра. Музыкӑпа, акӑлчан чӗлхипе кӑсӑкланать. Спортпа та туслӑ вӑл. Тӗнче, Раҫҫей шайӗнчи конкурссене хутшӑнать.
Проект нарӑсӑн 20-мӗшӗнче пуҫланать. Мая унта икӗ хут та лекме хӑтланнӑ, анчах хальхинче кӑна ӑннӑ ӑна. Унӑн ашшӗ Алексей Егоров та юрлама юратать. Мая фортопиано та калать.
Чӑваш хӗрӗ виҫӗ командӑран пӗрне лекнӗ-и? Хальлӗхе калама юрамасть. Проекта курсан паллӑ пулӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнче те йӗлтӗр сырса старта тухнӑ. Анчах вӗсем пӗр кун маларах, нарӑсӑн 13-мӗшӗнче, ӑмӑрту ирттернӗ.
Спорт мероприятийӗ Олимп ҫулӑмне чӗртнинчен пуҫланнӑ. Ӑмӑртӑва 2,5 пин ҫын хутшӑннӑ. Ҫӗрпӳсем вӑй-хал культурипе туслӑ пулма, спорта юратма чӗнсе каланӑ.
Олимп ҫулӑмне чӗртме республика шайӗнче иртнӗ ӑмӑртусен призерне Артем Рахматова шаннӑ. Кун хыҫҫӑн старт пуҫланнӑ. Малтанах чи пӗчӗккисем 100 метр чупнӑ. Чи асли Константин Шаткин пулнӑ. Вӑл — 83 ҫулта. Ҫӗнтерӳҫӗсемпе призерсене укҫан хавхалантарнӑ, парнепе савӑнтарнӑ.
Унччен малтан эпир 83-ри Вера Орлова та йӗлтӗр ҫине тӑни пирки пӗлтернӗччӗ.
Ӗнер Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче «Чӑваш Енре канма вӑхӑт» Ҫӗнӗ ҫул проектне пӗтӗмлетмелли мероприяти йӗркеленӗ. Унта Муркаш районӗнчи культурӑпа кану учрежденийӗсенче тӑрӑшакансем те хутшӑннӑ.
Аса илтерер, «Пӗр районӑн юмахӗ» проекта кӑрлачӑн 3-мӗшӗнчен тытӑнса 7-мӗшӗччен Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗрпӳ, Шупашкар, Етӗрне районӗсенче, Ҫӗнӗ Шупашкарпа Шупашкар хулисенче пурнӑҫа кӗртнӗ. Ҫынсем ҫулҫӳрев карттинче кӑтартнӑ ятарлӑ вырӑнсем тӑрӑх канса та савӑнса ҫӳреме пултарчӗҫ ҫав вӑхӑтра.
Уйрӑмах хастаррисем мӗнпур уява ҫитнӗ.
Шупашкар районӗнчи Станьял ялӗ ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ «Чемен карти» этнопаркра кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче Шупашкар районӗн Елки иртнине, ӑна влаҫрисем «Этнозима» (чӑв. Этнохӗл) ят панине эпир пӗлтернӗччӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнчи Энӗшкасси Кушкӑ ялӗнче пурӑнакан Мария Иванова 105 ҫулхи юбилейне паллӑ тунӑ. Вӑл мӑшӑрӗпе пӗрле 10 ача ҫуратса ӳстернӗ.
Мария Ивановна 1911 ҫулхи нарӑсӑн 1-мӗшӗнче кун ҫути курнӑ. Пурнӑҫ тӑршшӗпе вӑл кунтах ӗҫленӗ.
Мария Иванова 15 ҫултах тӑлӑха юлнӑ, йывӑрлӑхсене пӗчченех парӑнтарнӑ. Ун чухне вӑл ялти Федорпа паллашнӑ, тепӗр виҫӗ ҫултан унпа ҫемье ҫавӑрнӑ. Тӑван ҫӗршывӑн Асла вӑрҫи пуҫланиччен ҫемьере 5 ача ҫуралнӑ. Федор Ивановича фронта илсе кайсан пӗр ачи чирлесе вилнӗ.
Федор Иванович вӑрҫӑран чиперех таврӑннӑ. Кун хыҫҫӑн вӗсен тепӗр 5 ача ҫут тӗнчене килнӗ. Мӑшӑр ҫур ӗмӗр пӗрле пурӑннӑ. 1995 ҫулта Федор Иванович ҫӗре кӗнӗ.
Шел те, халӗ Мария Ивановна ытлах тухса ҫӳремест, япӑх илтет. Ачисемпе тата мӑнукӗсемпе савӑнса пурӑнать вӑл.
Нумаях пулмасть Ҫӗрпӳ районӗнче тин ҫуралнӑ ачана пульница умӗнче тупнӑ. Пӗчӗкскере ӑшӑтнӑ, унтан Шупашкара илсе кайнӑ.
Ку Кӑшарни уявӗнче, кӑрлачӑн 19-мӗшӗнче, пулнӑ. Хӗрачана ирхи 7 сехетре тупнӑ. Арҫынсем пирус туртма тухсан асӑрханӑ ӑна. Ачана утиялпа чӗркенӗ пулнӑ.
Ун чухне ача ҫуралнӑранпа 5 кун кӑна иртнӗ. Пӗчӗкскерӗн сивве пула сасси те ҫӗтнӗ. Кӑвапине, ахӑртнех, амӑшӗ хӑйех ҫыхнӑ.
Амӑшне тупма йывӑр, мӗншӗн тесен вӑл тухтӑрсем патӗнче учётра тӑман. Ача ялта килти условисенче ҫуралнӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ. Халӗ хӗрача Шупашкарти «Малютка» ача ҫуртӗнче.
+0.3 °C